Mensahe sa Marso
(kay T’yay Minda)
mabatian ko ang imo pirisnguon
sa mga linya ka barasahun –
nagabuyangyang kang kamatuoran
nga imo kag kang iba pa natirawan.
daw ngutngut ka lagub,
pin-ut ka dughan kag hapdi ka taguangkan.
gugma sugid mo ang sarandigan
sa pagbatas kang tanan:
ginapautwas mo sa ralabhan
ang hibubun-ut ka imo kalag,
ginapanugid sa kalan ang kauhaw
sa pagkadlaw kag sa pamusod ka balay
gin-ugduk ang handum sa pagtuwang
rara ka paraabuton.
ang imo kahipus nagatuga
kang mariit nga gahud.
san-o mo pa batakun ang imo palda
sa lulus kang mapanglugayawan nga mga alima
ka imo bana?
indi higut ang ritwal sa simbahan
agud ikuyang bisan ano oras ang imo kaundan;
tuguti ang sabor kang kahadluk
nga mangin tarum kang imo dila.
__________________________
Isara sa mga binalaybay nga nasulat ko kang kolehiyo ako sa UPV sa Miag-ao, Iloilo [1996-2000]. Nagbalay kang akun una nga libro sa Kinaray-a nga may lubad sa Filipino, ang Pula ang Kulay ng Text Message (San Agustin University Press, 2005). Sangka writing grant dyang pagtapos kang libro kag pagbalhag nga gin-padya kang unibersidad bilang suporta sa literatura kang rehiyon paagi sa anang gintukod nga Fray Luis Creative Writing Center.
Una nga nabalhag katung 1998 sa SALATAN, antolohiya kang mga binalaybay sa Kinaray-a nga gin-edit ni Jose Edison C. Tondares para sa Paranubliun-Antique, sangka sosyo-kultural nga NGO sa Antique katung dekada 90 hasta tunga-tunga kang 2000. Gintigayon kang Paranubliun-Antique ang duro nga mga lihuk sa pagtipon,paggamit, kag pagduso kang Kinaray-a nga pulong kag kultura sa nagkalain-lain nga porma parehas kang pagsulat kag pagpinta, amo man sa teatro kag musika. Sa gin-isponsor na kadya nga Una nga Paindis-Indis sa Pagsulat sa Kinaray-a, nangin Tagdaug dyang binalaybay.
Duro gid nga salamat sa Paranubliun-Antique kag sa University of San Agustin sa Iloilo.
_____________________________
Mabuhay ang Kababaihan! Mabuhay ang Kalalakihan nga nagapalangga kag nagarespeto sa kababaihan!
Ang mga kinamatarung kang kababaihan, mga kinamatarung natun tanan bilang tawo.
Nagapati takun sa pagbuliganay kang babayi kag lalaki, ilabi na kadyang panahon kang climate change kag mga kalamidad, bag-o nga mga giyera, mga nagaturuhaw nga balatian, kakulangan kang pagkaun kag pagmahal kang mga baraklun nga nagapataas kang divisyon sa tunga kang manggaranun kag imol, pagdasig kang tanan bangud sa bag-o nga mga teknolohiya kag ang amat-amat nga pag-ilis sa tawo kang mga robot, apps, kag drone.
Pero klaro man kanakun nga matuod gihapon dyang domestic violence nga ginalaragway kang binalaybay. Padayon dya nagakatabo sa adlaw-adlaw nga tanan sa sulud kang mga panimalay sa atun baryo, sa bilog nga pungsod, kag sa nari-sari nga bahin kang kalibutan. Amo nga ang padayon man nga pagkinahanglan sa pagpakigbato kontra rugya nga nagaumpisa sa edukasyon kang babaye, amo man kang lalaki (hay biktima man sanda kang maka-lalaki nga pagpabahul, halimbawa, dara kang kultura kag relihiyon kag nakaandan nga pamensarun kag pagginawi).
Sa amo nga bagay, importante dyang pagsaulog kang Marso 8: atun pagkomitar sa wara it katapusan nga giyera sa mga pwersa nga padayon nagapasampukanay sa mga babayi kag lalaki.
Balay Sugidanun 