“Kinaray-a: Sangka Lovestory…” sa University of Antique (UA)

Nagsara ang Marso kanakun sa Antique. Kang Marso 30, Lunes, rugto ako sang adlaw sa University of Antique (UA) sa Sibalom, ang anay Polytechnic State College of Antique (PSCA). Sa imbitasyon kang isara sa mga sagad natun nga manunulat, si Ma’am Jelyn Odango-Alentajan nga kadya ang Dean kang College of Education, nagtugro ako kang lektyur abay ang pagpaambit kang pira ka estratehiya sa pagtudlo kang literatura, ilabi na sa Mother Tongue, kag pagsulat kang binalaybay. May titulo ang akun presentasyon kag pakig-istorya nga “Kinaray-a: Sangka Lovestory, ukon ang Lengguwahe bilang Gahum kag Museo kang Kalag.” Gin-frame ko ang atun mga inisyatibo kag pagpadayon sa global-nasyonal-kag rehiyunal nga konteksto: ang paghina kang humanidades sa akademya ilabi na sa Amerika nga padayon nagapanguna nga ginahalinan ka atun impluwensya hasta sa kon andut may ASEAN integration kag K to 12 kag kon ano ang buot kadya hambalun para kanatun, ilabi na sa patag kang literatura kag lengguwage, sa pungsudnon nga level kag labaw sa tanan, sa konteksto kang Kinaray-a bilang lengguwahe, literatura, kag kultura.

Ginpakilala ko man ang una nga libro nga ginbalhag kang Balay Sugidanun (2014), ang “Si Bulan, si Adlaw, kag si Estrelya” nga ginsulat ni Early Sol Gadong kag ginlaragway ni Mark Lawrence Andres.

Ginbasa namun ang pira ka mga halimbawa kang kontemporaryo nga binalaybay sa Kinaray-a, partikular ang “Ang Tore” ni Jasper Bungay, “Isla Mararisun” ni Remy Muescan,” kag “Pagdayaw sa Alima nga Naangut sa Lupa” ni Ma’am Jelyn Alentajan.

Para sa dugang nga kaaram kag kasagad sa pagsulat kang binalaybay, gindumdom namun ang paktakun kag loa. Pagkatapos ginpakilala ko ang tanaga nga may 4 nga linya kag 7 ka syllable kada linya. Bilang disiplina sa pagpamensar kag pagpili kang mga tinaga hasta mabalay ang sangka pinasahi nga pagmitlang kang pamensarun kag baratyagun nga bukon estranghero kanatun, nami gid nga tirawan magsulat. Ginbaton dyang hangkat kang mga nagtambong nga mga estudyante kag rugya ang darwa ka natapos kag matimgas nanda nga ani:

Kon ako mangin manok,
Bubod ko imong haruk,
Butkon ko kurungan mo,
Bisan hasta pa san-o.

– Darlyn Joy C. Ronquillo

Babayi nga gwapahun,
Mahinhin pahulagon,
Kon luyag mo angkunon,
Ginikanan atubangon.

-Genemar C. Tanio

Nakaimaw man natun ang isara pa natun ka sagad nga manunulat sa Kinaray-a, si Ms. Cor Marie Villojan-Abando, nga nagpaambit man ka anang mga binalaybay kag dugang nag-inspire sa atun mga estudyante.

Salamat gid kay Ma’am Jelyn kag sa anang staff kag mga estudyante. Hasta sa liwan nga pagbalik. Gusto ko man makalagaw pa kag dugang makilala ang Sibalom kag ang duro pa natun nga mga banwa kag kasimanwa.