“Bagyo Glenda” ni John Iremil E. Teodoro

MANUGTAPOS rën ang panaputi kang bagyo pero damël pa ang bûbû kang uran kag pabugso-bugso pa ang përës nga hëyëp kang hangin. Manug-alas-diyes rën kang aga pero dëlëm pa sa sagwa, daw ala-singko y medya lang it kasanagën. Brown-out kag napamati kami sa balita sa radyo. Sanday Tita kag Juliet dyan lang sa kwarto nanda. Bag-o lang sanda nagsaka pabalik matapos nanda magpamahaw kang init nga Milo kag tinapay. Si Sunshine, turog pa sa dalëm. Ako tana, kaina pa mga ala-sais nagpamahaw kang tinapay nga pinalamanan ko kang pinirito nga itlog.

Nagguwa ako kaina para magbakal kang battery. Kang magpabakal abi ako kay Sunshine kagabii kang panakët para sa pochero nga rahaën ko kadya para sa igma, nalipat ako magpabakal kana kang baterya para sa transistor radio. Wara it battery dyan sa tiyangge sa cluster namën. Kang nagtabok ako sa pihak nga tiyangge, wara man. Nagpanaw ako paagto sa bërëgasan sa geyt kang sabdibisyon namën, wara man sanda it battery. Rakë ang nagabakal kananda kang bëgas. Ako, kang sarang adlaw pa nagbakal kang anëm ka kilo nga bëgas kang mabalitaan ko sa TV nga may manug-abot nga bagyo. Nag-grocery man gani ako dayon. Ang battery ang wara ko nadëmdëman.

Tatlo pa ka tiyangge ang ginpamangkutan ko antis ako nakabakal kang darwa ka dragkël nga baterya. Sëlëg rën ang ilig kang lampas-buol nga tubig sa karsada pagguwa sa Ortigas Extension. Wara it may nagabiyahe nga traysikël kag pirang nahët lang ang mga tawo nga pareho ko nga nagapanaw sa sagwa kag basâ kang uran. Kinahanglan ko gid abi magbakal kang baterya. Daw mabuang ako kon mag-amo kadya kag wara ako it mabalitaan. Kinahanglan ko gid ang radyo.
Kang magbugtaw ako kaina it ala-singko, may kuryente pa. Nakasëlëng pa gani ako kang Unang Hirit. Hambal ni Mang Tani, sa Cavite maagi ang bagyo pero tëngëd hay lapad kadya ang sakëp na, 250 kilometro ang radius, maagyan man gihapon ang Metro Manila. Mga ala-sais asta alas-otso kuno ang pag-agi ni Bagyo Glenda sa Metro Manila.

Mga alas-otso, bugtaw rën sanday Tita kag Juliet kang sëdlën ko sa andang kwarto. Nag-imaw ako pungku sa andang kama kag ginbuksan namën ang bintana kag ginsëlëng ang pagwaswas kang bagyo sa sagwa. Kuon ni Tita, mayad lang hay ginpatapas namën ang santol sa amën hardin kang nagligad nga tag-irinit. Kon wara, basi natumba rën dya kag naumid pa ang pader. Nagarapta rën sa amen hardin ang mga nagkarapuksi nga dahon kang indian mango nanday Tatang sa pihak-balay. Hinamras rën man kang hangin ang amën balunggay.

Nagareport kadya ang Pag-asa sa radyo. Naghina rën kuno si Glenda. Mga 130 kph rën lang dya kag rugto rën ayon sa Bataan. Mga 180 dya kaina. Kar-on sa hapon kuno sa West Philippine Sea rën dya. Daw wara rën gid man ang hangin rëgya sa Pasig kag daw tarithi rën lang ang uran. Pero Orange Warning man gihapon ang uran rëgya sa Metro Manila. May paraabuton pa nga baskëg nga uran.

Samtang nagawaswas kaina ang bagyo, gin-agtunan ako rëgya ni Juliet sa kwarto ko. Nagpasabak tana kanakën. Ginapamangkot ko tana kon nahadlëkan tana sa bagyo. Sabat na, hëëd. Wanhaw haw? pamangkot ko. “Ti hay basi magëba balay ta kag sa tent rën lang ta maistar.” Naghëgët këpkëp na kanakën. “Naga ta karia. Pag-ën balay ta nga dya. Balay bay dya ni Nanay Bebe, bi? Indi dya magëba, a.”

Samtang nagaestoryahanay kami, nadëmdëman ko ang bata nga bayi nga parehas lang ka bahël kay Juliet nga nagapangsaka kang mga dyip sa Cubao agëd magpakilimos. May sobre dya nga ginapamëtang sa sabak kang mga pasahero. Wara ako nagasapak sa mga amo kadya. Dapat ginapanipon sanda kang DSWD kag ginabuligan.

Pero medyo na-bother ako sa bata nga to hay daw si Juliet. Paglumpat na halin sa dyip pabalik sa karsada, daw si Juliet kapagsik. Mahilig si Juliet maglumpat-lumpat kag magturutumbo. May mga imaw dya nga mga bata man nga nagapurungku sa kilid-karsada. Ang bata nga dya ang nadumduman ko kang nagasabak kaina si Juliet kanakën.

Diin bay to nanagu ang mga bata nga to kaina kang nagawaswas ang bagyo? Halin pa kagabii, nagauran rën. May pagkaën ayhan sanda? Kon ako lang maminsar, bëdlay rën gani ang pangabuhi nanda sa binit-karsada nga wara nagauran, ano pa ayhan kon nagabagyo pa? Daad gin-obra kang DSWD ang responsabilidad nanda?

Very protective kami tanan kay Juliet. May sip-on ukon may hilanat lang ria gamay, nagapanik rën ako. Wara ko gani ria ginapasipal sa sagwa hay sa panëlëng ko delikado. Kon masarangan kang iskedyul ko, ginaraha ko gid ang gusto na nga dapli. Indi ko gid pagtugutan nga mag-uli tana sa kalye kag magpakilimos para makakaën pareho kang bata nga to sa Cubao.

Mayad lang hay rëgya kami para kay Juliet. Paano abi bay ang mga bata nga wara it ginikanan nga maatipan kananda? Sa binit-karsada rën lang gid mangabuhi? Amo daad dya ang papel kang gobyerno. Daad wara it mga bata nga matakwas sa mga dyip para mangayu-ngayu, mabatang sa yab-ukon nga simento, kag mang-ukay kang basurahan agëd makakaën. Amo daad dya ang siguraduhon kang mga tawo sa gobyerno ilabi rën gid kang mga politiko.

Tatlo ka senador ang napriso kadya tëngëd may mga baskëg nga ebidensiya nga ang kwarta para sa mga pobre ginapanakaw nanda. Kang sarang-adlaw lang, ginaaway kang presidente ang Korte Suprema hay indi tana magsugot nga iligal ang Disbursement Acceleration Program hay siguro sa paneling kang mga Hustisya pwede dya abusuhon kag takawon kang mga taga-Malakanyang.

Samtang nagatinakaway kag nagaakusahay ang mga politiko kag opisyal kang gobyerno, may mga bata nga nagamantinir kaën kang yab-ok kag asu sa binit-karsada. Samtang nagamanggaranën ang mga politiko, rakë ang nagakaramatay sa gëtëm kag balatian.

Ang kasakën sa manggad kang mga politiko ang matuod-tuod nga mabaskëg nga bagyo nga adlaw-adlaw nagawaswas sa atën pungsod. Amo dya ang sahi kang bagyo nga pwede natën dagyawan nga batuan.

[16 Hulyo 2014 Miyerkoles
10:37 t.g. Rosario, Pasig]