Tungang Gabii sa Dallas Airport

Manuglima run ka bulan kang matabo dya. Maisip ko sa mga tudlo kang sangka alima ang mga naistoryahan. Ambay kon andut kadyang mga semana, amo dya ang siri nga memorya nga naga-flash sa ginatawag nga mind’s eye kon mapensar ko tana. Kag ang kabug-usan kag kalinong nga nabatyagan ko sa gabii nga ‘to.

Daw sangka pelikula run dya kadya sa akun pagdumdom.

Umpisahan ko sa dyang eksena: pasado alas syete sa gabii, nagapungko ako sa likod nga bahin kang magamay nga eroplano kang American Airlines (AA) para sa byahe nga Dallas-Austin sa Texas. Wara gani dya it sangka oras. Pero hay sobra run sangka oras ang delay. Dapat sa amo nga oras, nakaabot run ako rugto. Tingala ako nga andut wara it nagareklamo sa mga pareho ko nga pasahero, ilabi na sa mga Amerikano. Kon sa Pilipinas dya, pensar ko, naggirinahud dun. Pagkaburubhay, naghambal ang piloto. Ginahulat kuno gihapon namon ang clearance para makalupad. Hulat-hulat lang kuno kag mangin okey run ang tanan.

Balita nga may problema ang grupo kang mga piloto kag management. Indi gihapon sanda magsaktuanay sa bargaining agreements. Duro ang cancellation kag delayed flights nga natabo kadyang semana lang. Buhay ko run nabakal ang tiket. Labaw sa tanan, kinahanglan matabo dyang byahe. Ilabi na gid bangud rugto run tana nagahulat sa Austin. By hook or by crook, makitaay liwan kami.

Kag liwan naghambal ang piloto: kaina pa tana kuno ka aga nagabyahe. Bangud sa delay, lampas run tana sa natakna nga oras kang federal government. Te, indi run tana pagtugtan. Nagapanagap run kuno ka bag-o nga piloto ang management. Pero hay wara dya it kasiguraduhan kon san-o ukon ano oras makahalin. Sorry gid kuno, kinahanglan namon mag-deplane.

Wara gihapon it reklamo ako nga nabatian. Wara man ako it plano ukon baratyagun nga nagawarus. Natingala lang ako hay hambal bay nanda, vocal kag direct ang mga Amerikano. Basta nagtirindug lang kag magpila pagguwa, nagadirinali. May nabatian ako nga ma-drive gilang sanda pa-Austin. Man-an ko nga apat dya ka oras.

Nagdali man ako pagguwa. Sa akon pensar: communicate, stay calm, kag safety at all times. Pag-abot ko sa lobby, may pila para magpa-change ka tiket ukon magpa-rebook. Wara it impormasyon kon bala sabton ka airline ang hotel sa pagbag-o ka imong tiket. Nabatian ko sa iba nga possible may flight sa tungang gabii pero hay, sa liwan, wara dya it kasiguraduhan.

Rugto kag nagdesisyon ako nga i-text dya kana, nga na-cancel akun flight kag wara it bag-o nga piloto. Napensar ko nga sangka posibilidad, s’yempre, nga maghingga sa sangka hotel sa Dallas. Pagka-aga lang kami makitaay, Sabado. Amo ra, e, kon mag-agto pa tana. Kon indi, kundi mabalik ako sa Iowa City diin ako naka-base. Weekend lang dyang amon kitaay. Sangka hingalit.

Dasig anang sabat: ma-drive tana paagto sa Dallas. Alaw-alawun na ako.

Dasig man akun balos: huod, hulaton ko tana – makitaay liwan kami!

Sa mga sunod nga eksena, makita ako nga nag-agto sa counter kang American Airlines sa groundfloor kadyang bahul nga airport. Isut ang tawo kag bangud sa krisis kadyang airline, defensive ang nabasa ko nga modo ka mga empleyado. Stay calm, padumdom ko sa kaugalingon. Nag-inquire ako kon posible ma-refund akon tiket. Salamat, huod, bisan pa abuton ka darwa ka semana hasta sambulan kag mabalik sa akun bank account. Makita man ako, bitbit s’yempre akon mga bag, in heels, nga nag-agto sa vendo machine para sa bottled water kag sandwich. Pagkatapos sa ladies’ room para mag-freshen up.

Ma-focus man ang camera sa pagpungko ko sa sangka kilid para mag-charge kag magbukas ka akon laptop. Bukon libre ang internet. Nagbayad ako online kang mga sobra 300 pesos ang equivalent para sa sangka oras nga pag-surf. Ginbasa ko ang mga balita parte sa dyang strike kang mga piloto. Labaw sa tanan, para magpadara ka email sa akun bugto. Kinahanglan may makamaan kon diin ako.

Samtang ginahimo ko dya, sa indi marayu, ang tin-edyer nga laki, Latino. Janitor. Sa nagsirinamo nga Ingles kag pirangnahut ko nga Espanyol, ginlihog ko tana nga indi na ako pagbayaan; nga dyan lang tana samtang nagahulat ako. Apat ka oras, hambal ko, kag maramig sa hurulatan sa sagwa kag mas safe ang pamatyag ko rugya sa sulod kang airport. Nag-intiendihanay kami. Nabatyagan ko, kag ginpasalamatan, dyang kinship sa mga pareho nga nagpa-amulya sa dyang pungsod.

I-cut natun dyang eksena paagto rugya: gapungko run ako sa bench sa waiting area sa sagwa. Makita nga ginahakus ko ang kaugalingon. May dyan man nga daw sa gapatik-patik sa semento ang akun heels. Lingi kang ulo sa wala, lingi sa tuo. Kag duro pa nga iba. Sa tanan nga dya, duro run nga mga sarakyan ang nagrulubas. Ginalubsan ako. Karwa ako agtunan kang gwardiya kag pareho akun sabat: may ma-alaw-alaw kanakun, on the way run.

May masulod rugya nga sonata. Mahimo piano, violin, cello. Gaili-ili kanakun. Ballet ang saut nga akun makita sa pensar. Bangud sa amo ‘to nga tion, ginlikop ako kang tuman nga kalinong. Bug-os ang akun pagpati kag pagsarig nga maabot tana. Wara it duda sa anang katampad. Emotional security – kanami batyagon. Buhi ako sa tunga kang kabaw-ing kang palibot.

Siguro may gamay nga flashback. Amon backstory. Akun mga pakete kang kalipay nga ginahugot sa bulsa kag ginawasiwas nga daw abaniko sa panahon kang kasubo kag kabudlay. Rugya, technicolor ang palibot. May Instagram feel. Summer, 2009, sa Seoul. Rugya kami nagkilalahay kag nag-date sa sulod kang anum ka bulan. Ako bilang visiting writer kag tana bilang opisyal sa anang obra kag rugto nadestino. Daw sangka slideshow gilang dya: makita kami galagaw-lagaw kon weekend sa mga kilala nga palasyo, parke, kalye, restaurant, shopping center, kag suba kang Hangan. Ma-fastforward sa Spring kang 2012, sa liwan namon nga pagkitaay sa dyang airport, diin kami naglagaw sa dyang syudad, kag nag-desisyon nga angkunon kag isaulog dyang pagpalanggaanay, nga Pacific Ocean lang riang gapatunga kanamun – sarang matabok. Lupadon gid.

Mabalik ang camera sa pag-focus sa waiting area, sa mga imahen rugya nga nagapakita kang pagligad kang mga inoras. Kag ang liwan nga pagsalida kang sonata.

Kag magtarithi. Sa tuod lang, amo dya ang natabo. Rugya ako kag nakayuhom-yuhom, sa una nga paglabay sa pensar nga daw pelikula dya. Konbensyon ukon formula kang romantiko nga pelikula ang pag-uran sa tion kang liwan nga pagkitaay ukon pagbulaganay kang bida nga baye kag laki. Pero indi takun kang drama ukon mala-telenobela. Midnight in Paris ni Woody Allen ang akun gindumdom. Romantic comedy dya kag may pagka-fantasy bangud sa pag-teleport sa lain nga panahon. Amo nga luwas sa atun Makaako, gindumdom ko man ang atun mga babaylan kag magbudu-budu kang pangamuyo para sa kalibutan nga ubayan ang akun palangga samtang ga-drive.

Kag nag-abot gid man tana, ang akun prinsipe. S’yempre, gwapo gid kag sexy. Kasanagun dun. Gusto na masulod anay kami kag mag-file kang reklamo sa airline. Bisan pa nagasimpatiya tana sa mga piloto kontra sa management, unethical para kana dyang natabo. Baskog kuno ang buot kang mga piloto sa pagsabotahe kang mga flight bangud wara mong it gareklamo. Ano gilang kuno bay kon kasal gali namon?

Ginhakus ko tana kag kalma nga maghambal nga indi run lang. Ang importante, wara it kadu nga natabo kanakun kag nagkitaay run kami, liwan! Ano bala, daw bride gid man akun pamatyag sa pag-risgo sa pag-agto rugya; sa wara it duda nga kinahanglan dya matabo. Indi ko gusto magdara kang what if sa pensar akun pagbalik sa Pilipinas. Gusto ko kang informed decision. Sa amo ‘to nga gabii, parehas sa duro nga tion sa amun pag-imawanay, nakita ko kag napamatud-an, nga amo dya ang una ko nga himuon kon nagapautwas tana kang disgusto sa mga nagakaratabo sa sosyodad: pamatian tana it bug-os, pagkatapos haksun kag maghambal it malulo (ala Ilonggo) kang akun gusto matabo, nga s’yempre, amo ang matuman.

Tapuson ko rugya: nagadalagan ang kotse sa tarithi. Hip hop ang amon ginapamatian. Naabay sa amun istoryahanay si Slavoj Zizek, kilala nga iskolar kag kritiko. Naistorya ko kana nga may bag-o dya nga libro, ang The Year of Dreaming Dangerously. Gin-order na dya sa Amazon.com kag nag-abot run. Nagalantaw ako sa sagwa. Akun isara nga butkon nakatungtong sa anang abaga, ang palad nagahapulas ka anang likod, ang mga tudlo nagamasahe ka anang lubot para magpabilin nga alerto sa pag-drive. Sa salamin nga bintana kang kotse, ang naga-agaway nga kasanag kag dulom kang palibot sa malapad nga karsada. Kon pirungon ko akun mga mata kadya, amo dya ang akun madumduman sa Texas: ang malapad nga langit kag daw wara it katapusan nga lupa.

Lampas Dallas, pamatyag ko daw sa Twilight Zone kami. Nadumduman ko man ang mga pelikula ni Clint Eastwood. Sa unahan makita ko ang tumpok kang inigpat-igpat kang mga sulo. Pero lawid ang amun ginaagyan nga wara it pamalay kundi kalapadan. Sa sulod kadyang apat ka oras nga pagbyahe pauli sa anang lugar, sa makabig nga may pagka-ekslusibo nga bahin kang Texas diin tana naga-obra kadya, daw indi ako magpati nga nakalambot ako rugto kag bug-os nga kalinong kag pagsarig ang akon nabatyagan. Luwas sa tanan, nakabalik, nakauli nga balon ang dugang nga pagpati nga pinasahi dyang gugma, gani padayunon, ilabi na bangud mayad tana nga tawo kag may integridad.

Ma-zoom out ang camera. I-imagine nga nagagamay nga nagagamay ang kotse samtang nagadalagan parayu sa sanag kag dulom. Gahinay nga gahinay ang musika nga hiphop. May pagsaut kang tag-as nga mga hilamon sa magtimbang nga bahin kang karsada. Hasta magkuris sa tunga kang kalapadan ang mga letra nga nagaporma kang The End.