“Love is Enough” sa Chicago

Kang Agosto 25 hasta Nobyembre 14, 2012, Honorary Writing Fellow ako sa International Writing Program (IWP) kang University of Iowa sa Iowa City, USA. Nakaimaw ko ang 32 ka mga manunulat halin sa 28 ka mga pungsod. Kadya pa lang nag-abot kanakun ang gana sa pagbalay ka mga istorya halin sa mga pinanid nga natago sa akon smartphone, laptop, kag gagmay nga nutbok. Ginalauman ko nga paagi sa dyang blog, sa dyang seksyon nga ginatawag ko “America: Snapshot,” magsirbi dya nga una nga versyon sa posible koleksyon kang mga panaysayun. Salamat sa pagbasa kag sa padayon nga suporta.

“Love is enough,” kumpisar na. Sa 94th floor kami kang John Hancock Observatory, ika-apat sa pinakamataas ng bilding sa Chicago, ika-anum sa bilog nga America. Sabado, katapusan nga semana kang Oktubre, urihi nga gabii sa dyang amon weekend trip, kag daw parehas lang nga amon ang kahawaan, ang langit, sa dyang view kang syudad.

Bilog ang lamesa para kanamun nga apat. Natung-an ako kang manunulat nga Intsik (taga-HongKong) kag Burmese. Atubang ko tana, namun nga tatlo, dyang manunulat nga Koreano, nga siguro bangud darwa run ana ka baso kang red wine nainom, nagabangka-istorya.

Flashback kang 19 years old tana: may sangka manggaranon nga bayi nga nagkagusto kana. Ginregaluhan tana kang marahalon nga muffler(damol nga panyo nga ginabaliug kon tagraramig). Wara pa it darwa ka oras kuno, nadura na run dya. Wara na dya mahambal, indi na masugid sa dyang bayi nga naham-ut kana, nalingaw, nagapalangga. Fast-forward sa pagkaligad kang pira ka tuig: nagtawag kana dyang bayi. Wara’t iba nga gusto maman-an kundi ang sabat kon andut wara tana ginpalangga balik kadyang laki katong tin-edyer sanda.

Ambay pero nangisug tana kuno magsabat. Kag amo dya ay anang nahambal: huod, gusto na man tana kato pero indi na kuno malipatan ang mga gabii nga galagaw sanda sa mga park kang Seoul. Man-an kang bayi nga dya nga sa gwa tana gaistar, rayu. Kinahanglan na abutan ang last trip kang bus. Mahal ang taxi. Pero daw indi tana pagbuy-an kadyang bayi. Selfish, hambal na, inconsiderate. Amo nga nakapuyan tana kuno kon imawanay sanda.

Pero samtang ginalantaw na kuno kaina dyang view kang syudad, napensar na nga “love is enough.” Nahangpan na run nga ‘tong tawag sa telepono para sa anang sabat nagakahulugan kang peace of mind, kang closure, sa bayi. Nangin selfish man tana kag inconsiderate. Ang pag-uli na lang man tana anang ginapamensar samtang galagaw sanda. Kag nahangpan na ruman kuno kadya andut: bangud sa amo to nga tion ka anang kabuhi, sa tradisyonal na nga pamensarun, ang paghambal kang “I love you” sa babayi nagakahulugan kang commitment. Nahadluk tana makasal sa edad nga 19!

Foolishness, hambal na sa kaugalingon kadya. “I love you” lang ang gusto kana kang bayi kato, bukon kasal. Daad kon nahambal na, nangin malipayon ang babayi kag wara nagdara kang bug-at sa anang ulo kag dughan sa lawid nga panahon.

Amo nga gapati tana nga “love is enough.” Kinahanglan dya ipakita, ipabutyag, sa panahon nga kinahanglan dya. Andut nangasawa tana? Pamangkot ko. Ano ang nagtulod kana, kon “love is enough” run gali?

Dumduman ko nga nagkadlaw tana, nag-ulong-ulong, kag maghambal nga bukon lang parte sa love ang marriage. Huod, man-an ko dya, hambal ko, pero pwede bala nga ipahangup na pa dya kanakun? Naglab-ok tana kang wine, kag seryoso mag-atubang kanakun, sa mahinay nga panghambal. Indi ko malipatan anang sabat. Sigurado ako, hasta sa malawid nga tion.

Ang pagpangasawa kuno, daw parehas kang pagpamunit, ukon pagsipa kang bola sa sipal nga soccer. Gin-stress na dyang tinaga nga “tuod-tuod.” Nga ang tuod-tuod nga manugpamunit kag atleta, man-an na nga kon mag-abot run ang oras para lalasun ang bunit ukon sipaun ang bola, kinahanglan na nga himuon dya, bisan ano pa ang matabo ukon ano man kabudlay.

Naglibug akon ulo. Daw nahangpan ko nga daw indi. Daw mapati ako, daw indi. Pero amo dya ay anang buot hambalun: may mga sitwasyon nga gaabot sa atun kabuhi nga kinahanglan natun maghimo kang bahul nga desisyon, parehas kang pagpangasawa. Handa man kita ukon indi. Ginapatihan man natun nga tuod ukon bahul ukon kulang ang “love” natun sa isara kag isara. Himuon mo dya bangud amo dya ang ginapakita kang sitwasyon. Kon tuod tana nga atleta, sipaun na ang bola sa amo ra nga tion bisan matumba pa tana ukon madisgrasya. Lalasun na ang bunit, dawihun, bisan pa dyan run ang bahul nga balud. Amo nga may ‘tuod” kag may “hilaw.”

Amo kuno, dugang na pa, nga sa pagpangasawa, dyan mo maagyan ang matuod nga kabuhi.

Nagkadlaw ako, naglahug, nga te, sa damgo pa lang gali takun, bukon pa sa tuod nga kabuhi.

Antes kami magsaka sa dyang Observatory, bilog nga adlaw kami naglagaw. Puro panaw dya sa karsadahun kang syudad diin nahambal ko sa kaugalingon nga ka pira ako ka beses nabanhaw sa pagsug-alaw sa arkitektura ka mga bilding, sa suba, sa mga museo kag eksibit, sa Navy Pier diin nag-udyakan akon kalag sa pagsaksi kang pagbaylo-baylo kang mga kolor kang langit antes magtakup ang sirum, samtang gakudug sa ramig, sa tunga kang mga tawo kag uniberso kang akon pensar.

Memorable ang istorya kon makita naton ang parte ka aton kaugalingon sa dyang pagpaambit. Nagaistorya kita indi lamang para magpautwas kundi para maklaruhan. Ang mga matimgas nga pinasi kang atun pamensarun kag baratyagon makuom naton para sa dugang nga kusog kag kalipay. Samtang gapanaw kami pabalik sa hotel, sa tuyo, ramig kag alay kang mga kahig, pagsik akon lawas. Nag-abot man kanakun ang sangka paghangop kon andut Single ako: wara pa nag-abot ang sangka matuod nga sitwasyon diin mahambal ko nga may bahul nga stake, diin indi ako magduha-duha magsipa kang bola ukon maglalas kang bunit bangod man-an ko nga amo ra ang dapat himuon.

Napensar ko ruman dya, ang darwa ka posible nga sitwasyon nga matabo sa tunga namon kang akon nobyo kadya. Ang mahambal nga game changer. Gusto namon pareho ang isara, ginapangamuyo nga matabo sa indi magbuhay. Ang isara, kabay pa malikawan. Samtang wara pa, “love is enough.” Kinahanglan isaulog, ikabuhi.

Pag-abot ko sa kwarto sa hotel, rugyan run akon roommate nga Slovakian. Sadya man lawas na bisan pa kapoy man. Istorya na nga naghalin sanda kang manunulat nga Espanyol sa sangka village sa gwa kang syudad. Pamatyag na nakauli tana sa Europa sa linya kang kakahuyan sa karsada, sa dapug kang mga dahon, kag labaw sa tanan, sa sabor kag humot kang bag-ong baked nga tinapay! “I love Chicago,” halos singgit na. Nagyuhom-yuhom lang ako. Ginpadumdom ko kana nga alas dyes sa aga dapat sa lobby run kami kang hotel para sa byahe pabalik sa Iowa City.

Nagturog ako sa ili-ili kang mga hutik nga: “Ako man, ako man, indi ko kinahanglan magbuhay rugya para maman-an kag mahambal nga ‘I love you, Chicago!'”