“Walking Around” ni Pablo Neruda sa Kinaray-a

Pagpanaw-panaw
Lubad ni Genevieve L. Asenjo kang “Walking Around” ni Pablo Neruda

Natabuan nga nakapuyan ako mangin tawo.
Natabuan nga nagsulod ako sa mga paratahian kag mga sinehan
arikutoy, kabalan, daw nalamog nga pato,
nagakapa-kapa sa tubig kang busay kag abo.

Ang dapug kang mga paraguntingan nagapa-gaab kanakun.
Luyag ko lamang kang paghuway kang mga bato ukon kang tela nga lana,
Luyag ko lamang indi makakita kang mga establisimento ukon mga hardin,
ukon baraligya, ukon antipara, ukon mga elevator.

Natabuan nga nakapuyan ako sa akun mga kahig kag mga tudlo
kag sa akun buhok kag haron.
Natabuan nga natak-an ako mangin tawo.

Pero hay mahimo masadya
mang-gulpi kang abogado nga may tangkay kang rosas
ukon magpatay kang madre samtang ginahanihan.
Mahimo manami
magdiretso panaw sa mga karsada nga may gakurbada nga kutsilyo
kag magsinggit hasta mangusog ako sa kamatayon.

Indi ko luyag magpadayon nga mangin ugat sa kadulom,
nagatiyog, naunyat, nagakudug sa katuyo,
paidalum, sa nahurom nga kusog kang lupa,
nagasuyop kag nagapamensar, nagakaun kada adlaw.

Indi ko luyag para sa kaugalingon kang duro nga kapaslawan.
Indi ko luyag magpadayon bilang ugat kag rulubngan,
sa idalum lamang, sangka baul nga may mga bangkay
nagatiskug sa karamig, nagatagumatayon sa kasakit.

Amo ra nga ang Lunes nga adlaw nagaupos parehas kang petrolyo
kon makita na ako nga nagaparapit sa akun mala-preso nga uyahon,
kag samtang dya nagalubas, nagaugayong parehas kang pilasun nga karito,
kag nagatikang sa mainit nga dugo paagto sa gabi-i.

Kag ginatulod na ako paagto sa sangka kilid, paagto sa pira ka mabasa nga mga balay,
pasulod sa mga ospital sa diin ang mga tul-an nagarala-aw sa mga bintana,
pasulod sa sangka baraligyaan ka sapatos nga may dapug kang langgaw,
paagto sa mga kalye nga makaharadluk parehas kang mga guab.

May may duag-asupre nga mga pispis kag makangiridlis nga mga tinae
nga nagabitay sa mga gawang kang mga balay nga akun ginadumtan,
may mga bangkil nga ginbilin sa sangka takure,
may mga espeho
nga dapat nagtangis sa kahuruy-an kag kahadluk,
may mga payong bisan diin, kag mga hilo, kag mga pusod.

Nagapanaw-panaw ako nga may kalinung, nga may mga mata, nga may sapatos,
nga may masingki nga ugut, nga may pagka-alipatwun,
Naglubas ako, nagtabuk sa mga opisina kag ortopedic nga mga baraligyaan kang sapatos,
kag kasiringan diin ang mga bayo nagabitay sa sangka alambre:
mga panapton-pangsulod, mga tuwalya kag mga kamiseta nga nagahibi
it mahinay, mahigku nga mga luha.

Walking Around
Pablo Neruda

I happen to be tired of being a man.
I happen to enter tailorshops and moviehouses
withered, impenetrable, like a felt swan
navigating in water of sources and ashes.

The smell of barbershops makes me wail.
I want only a respite of stones or wool,
I want only not to see establishments of gardens,
or merchandise, or eyeglasses, or elevators.

I happen to be tired of my feet and my nails
and my hair and my shadow.
I happen to be tired of being a man.

Nevertheless it would be delightful
to startle a notary with a cut lily
or kill a nun with a blow to the ear.
It would be lovely
to go through the streets with a sexy knife
and shouting until I froze to death.

I don’t want to go on being a root in the dark,
vacillating, stretched out, shivering with sleep,
downward, in the soaked guts of the earth,
absorbing and thinking, eating each day.

I do not want for myself so many misfortunes.
I do not want to continue as root and tomb,
just underground, a vault with corpses
stiff with cold, dying of distress.

That is why Monday day burns like petroleum
when it sees me coming with my jailbird face,
and as it passes it howls like a wounded wheel,
and it takes hot-blooded steps toward the night.

And it pushes me into certain corners, into certain moist houses,
into hospitals where the bones stick out of the windows,
into certain shoestores with a smell of vinegar,
into streets as frightening as chasms.

There are brimstone-colored birds and horrible intestines
hanging from the doors of the houses that I hate,
there are dentures left forgotten in a coffeepot,
there are mirrors
that ought to have wept from shame and fright,
there are umbrellas everywhere, and poisons, and navels.

I walked around with calm, with eyes, with shoes,
with fury, with forgetfulness,
I pass, I cross by offices and orthopedic shoestores,
and courtyards where clothes are hanging from a wire:
underdrawers, towels and shirts that weep
slow, dirty tears.

From Residencia en la tierra/Residence on Earth. Translation from Spanish to English by Donald D. Walsh. New York: A New Directions Book, 2004.

Kilala nga manugbinalaybay kag komunista kang Chile nga nangin Senador. Natugruan kang Nobel Prize para sa Literatura. Kang 20 anyos tana, nabalhag anang ikarwa nga libro kang binalaybay, ang Twenty Love Poems and a Song of Despair nga nagpabantog kana.

Isara tana sa mga pinakagusto ko nga manunulat, ilabi na kay rebolusyonaryo. Sa pagbasa ka anang mga binalaybay, liwan kag liwan, nagakabuhi ako sa kaanyag kag gahum kang tinaga.

Kon luyag mo mabasa pa anang duro nga binalaybay kag maman-an pa anang kabuhi, i-google lang, abyan.

Litrato ni Pablo Neruda halin sa http://www.biografiasyvidas.com/monografia/neruda/