(Credit sa Portrait kang Manunulat: FUSIN).
Mëëk pa ang turog ni Juliet sa anang katre. Tëngëd ginaobra pa ang guest room kag ang kuwarto na sa ikarwa nga panalgan kang andang balay, sa kuwarto ni Juliet nanda ako ginbëtangan kang katre. Nagbangon ako agëd mangihi.
Nadura rën ang tagëngtëng kang ulo ko nga kang sarang adlaw nabatyagan ko samtang nagahëlat sa akën flight pa-Copenhagen sa airport kang Doha, Qatar. Amo to ang una nga epekto kang ginatawag nanda nga jet lag. Ano abi hay 12:30 ti kasanagën ang flight ko halin sa Manila kag matapos kang siyam nga oras nga paglëpad pag-abot sa Qatar, 4:00 lang ti kasanagën. Ti hay naglumpat abi kang time zone. Naabutan ko pa sa Qatar ang pagsirak kang adlaw. Katahëm dya sëlngën halin sa ginapungkuan ko sa lapad kag nagakanang-kanang nga airport kang Doha.
Ala-siyete sa aga ang flight ko paagto sa Copenhagen, Denmark. Anëm ka oras ang biyahe pero alas-dose ang abot rugto hay may sangka oras nga abanse ang Qatar kaysa Denmark. Sa Copenhagen ako nagpanaog hay rugto ako gin-abat nanday Mimi, Juliet, kag Jonas. Si Jonas ang bana nga Swedish ni Mimi kag nag-drive sanda kang tatlo ka oras halin sa balay nanda sa Lenhovna, Växjö nga mga 150 kilometro ang karayëën. Kon sa kapital kang Sweden nga Stockholm abi ako manaog, 500 kilometro gid ang karayëën kadya halin kananda.
Domingo ako naghalin sa Manila pero Domingo man ako gihapon nag-abot sa Sweden hay anëm ka oras ang abanse kang Filipinas.
Nagadëyëg-dëyëg ako kang manaog sa eroplano hay kulang sa turog kag indi rën ako kaintiyende kon ano ang nagkaratabo sa mga oras sa akën kabuhi sa sëlëd lamang kang 24 oras. Hambal ni Mimi kanakën, gamay lang kuno ang airport kang Copenhagen. Ti ang ginaimadyin ko, daw Iloilo Airport lang. Hay maan, bahël kag lapad man gali kag lawid man ang paranawon antes makaabot sa immigration.
Bëët ang guwapo nga mal-am nga laki nga puti sa immigration. Pero daw nahadlëkan ako hay daw istrikto. Basi maglup-og ako kon indi na ako pagpasugtan magsëlëd sa Denmark. May migrants crisis abi sa Europa kadya kag indi ako 100% sure kon makalab-ot gid man ako sa Sweden. Pero pagduhol ko kana kang passport ko, nagyëhëm tana kag nag-hi. Gintam-isan ko gid e ang yëhëm ko bisan nagadëyëg-dëyëg pamatyag ko. “Are you a seaman?” pamangkot na. Rakë gid man abi ako nga mga seaman nga naimaw sa eroplano. Pag-submit ko gani kang papers ko sa Norwegian Embassy sa Manila, ginpamangkot man ako kang babaye nga guwardiya kung seaman ako nga gintarayan ko hay daw si putay-kahang mamangkot.
“No, I’m a professor,” hambal ko dara pataas kang akën kiray. Wara ako it problema sa mga seaman. Ang Tatay ko, kapitan kang barko. Kag rakë ako mga paryente nga seaman. Pero ang immigration officer sa Copenhagen, wara man it tono kang malisya ang pagpamangkot na. “No. I will visit my sister in Sweden,” sabat ko nga daw Lin-ay kang Antique ang yëhëm. Ginsëlëng na ang akën visa kag ang akën itsura. Gin-scan na dya kag dasig nga gintatakan kag ginbalik kanakën ang passport ko. “Thank you,” hambal ko kag nagpanaw nga daw prinsesa halin sa sangka pobre nga kaharian sa Southeast Asia. Yes, makita ko rën si Juliet! Singgit ko sa akën kaugalingën.
Naghibi ako pagkakita ko kanday Mimi kag Juliet. “Be, wara rën si Mama, be,” hambal ko kay Juliet. Naghibi man ang bata nga hëgët ang këpkëp kanakën. Ang orihinal abi nga plano, imaw kami ni Tita mapa-Sweden. Ti, napatay si Tita kang Nobyembre. Wara nakauli sanday Mimi kag Juliet agëd magtambong kang lëbëng hay winter rën kag bëdlay magbiyahe magluwas nga nagaeskuwela pa sanda nga darwa. Indi sanda maimawan ni Jonas hay indi na mabayaan ang anang obra.
Mëgë man lang ang drama namën sa airport. Nagkape kami anay sa Starbucks antes magbiyahe pa-Sweden. May labëg-labëg nga tulay nga tabukon sa tënga kang Denmark kag Sweden.
Alas-dose rën ti tëngang gabii sa Filipinas, ala-sais pa lang ti sirëm rëgya sa Sweden. Pait rën ang akën mga mata pero ginapirit ako ni Mimi nga indi anay magturog. Matapos namën magpanyapon kang tinapay, cheese, kag grapes, nag-inëm anay kami kang red wine kag nanigarilyo sa andang hardin kag nag-estoryahanay parte sa Antique. Darwa kami lang hay si Jonas nagbatang-batang anay hay daw bilog nga adlaw tana nag-drive, kag si Juliet, tëngëd Domingo, sakë kúti kang anang iPad. Ginasugtan lang abi tana mag-iPad kon Sabado kag Domingo lang.
Ramig sa hardin. Pasado alas-otso rën pero sanag man gihapon ang adlaw. Daw alas-kuwatro sa Filipinas. Ramig rën gid. Hambal ni Mimi, basi 17 degrees centigrade. Kon bëkët it summer kuno kag amo dya oras, indi mo maagwanta magpungko sa sagwa. Tatlo pa lang ka adlaw ang nagligad kang ginselebrar kang bilog nga Sweden ang Midsommer—ang adlaw nga pinakalawid ang pagsirak kang adlaw kag sangka importante kag masadya nga selebrasyon para sa mga Swede. Ang Hunyo kag Hulyo ang pinakanami nga mga bulan sa Sweden kag sa bilog nga Europa. Rakë ang mga nagabakasyon rëgya. Buta ang bahël nga eroplano nga ginsakyan ko halin sa Doha paagto sa Copenhagen.
“Pero isut ang mga bulak kadya, Kuy,” hambal ni Mimi. “Wara abi nagauran.” Sa mga piktyur abi nanda ni Juliet sa Facebook kon summer rakë ang mga bulak nga bisan sa diin lang nagatururubo. May nagaturubo pa man nga mga bulak sa palibot pero isut lang. Pati ang Europa na-El Niño man?
Samtang ginasulat ko dya, nag-iwud si Juliet. Ginsuksok ko ang akën antipara kag ginsëlëng tana. Nagmukra tana. Kag kang makita na ako, nagyëhëm tana. Ang yëhëm na daw mga ilahas nga bulak sa sagwa. “Good morning, John,” panamyaw na. “Good morning, Bebe ko!” sabat ko kag ginbëtang anay sa lamesa ang akën MacBook. Nagparapit ako sa katre na kag nagbangon tana kag ginsug-alaw ako kag ginkëpkëpan. Nagbatang ako imaw kana kag ginhuruharkan tana. Nami këpkëpan ang maalabaab na nga lawas.
“Ramig rëgya ba, Be no?” hambal ko. Nagtango lang tana nga nagayëhëm. “Nami rëgya sa inyo, Be no? Ramig kag limpyo kag linëng.” Nagakëpkëpanay kami. “Hëëd, John nami rëgya,” sabat na.
Mag-an kag masadya ang akën pamatyag. Una ko pa lang nga aga sa Sweden pero daw nadura rën ang akën jet lag. Ang jet lag puwede gali mabulong kang pagpalangga.
[27 Hunyo 2016 Lunes
6:10 n.u. Lenhovna, Sweden]
Balay Sugidanun 