Ang Istorya kang Paghigugma
kang Bata kang Aswang
Ginpangaranan tana ni Tatay na kang Remedios
suno sa ngaran kang patron kang Malate kag Maybato—
Nuestra Señora de los Remedios—sangka persona
ni Santa Maria, Ilóy kang Diyos, nga tagmidyos sa mga
kinahanglanën sa kabuhi kang mga mangingisda
kag mangunguma kang sangka baryo nga nagtuhaw
sa tënga kang suba kang Malandëg kag kadagatan
nga nagaatubang sa Palawan. Mailëm tana nga
maanyag, saktuhan ang panglawasën, malagtëm
ang tagahawak na nga buhok nga pirme ginapusó.
Reming ang tawág kana sa andang baryo. Ugaring
wara tana it abyan tëngëd hipësën nga babaye.
Basi kuno namayha hay ang nanay na nga mal-am,
si Tasing, ginakuno nga sëpëg nga aswang.
Ang andang balay nga kawayan kag nipa kasarangan
ang kabahëlën. Bëkët man gid it daan bëkët man
it bag-o. Naharunan dya kang magápà nga kahoy
nga bilog nga tuig nagapamulak kang pula.
Kanami sëlngën ang mga bulak nga nagahurulog sa lupa
pero wara it mangisëg sa pagsëlëd sa andang kudal.
Sa mga baryo sa Antique may pamilya nga ginakuno
nga aswang kag indi sanda makapamana ukon
makapangasawa sa andang baryo kag probinsiya.
Si Tasing kang bata pa, nagpaamulya sa Manila
kag nag-obra bilang labandera sa sangka mansiyon
sa manggaranën nga Malate. Kisra kang magsimba
tana sa simbahan kang Malate nga ang patron parehas
sa kapilya kang Maybato, nasug-alaw na rapit
sa dumaan nga puwertahan ang laki nga manugbaligya
kang balut. Amo dya ang nangin tatay ni Remedios.
Kang gamay pa si Reming nanamian gid tana
mamati sa istorya kang nanay na nga si Tasing
kon paano nga daw nangin bëët nga ayam ang anang
Tatay kang adlaw nga to sa simbahan kang
Malate. Nagsúnod-súnod dya kana. Indi magpasugot
nga indi na maman-an kon sa diin nga mansiyon
nagapangamo si Tasing. Duro kabay mansiyon
sa Malate. Kang masunod nga adlaw, indi rën
dya maghalin sa atubang kang geyt kang ginaobrahan
ni Tasing nga nagdesisyon nga magpataban rën.
Kag amo gid to nga adlaw, ginbayaan nanda
nga darwa ang Malate, ang Manila. Nagsakay sanda
sa barko pa-Iloilo. Pagkasunod nga adlaw halin
sa Iloilo nagsakay sanda sa bus sa pagtabok
sa mga yab-ukon nga karsada sa kabukidan
paagto sa Antique. Nabalitaan dayon kang tanan
sa Maybato nga nagbalik rën si Tasing Aswang
kag may bana nga dara nga Alog. A, kaluluoy
man ang Alog, hambal nanda. Nalumay nga magtawas
rëgya kag sa indi magbuhay mayanggaw gid.
Gin-atake sa korason ang Alog samtang nagakid-an
kang nagisi na nga púnà sa haron kang magápà
nga kahoy nga nagapamulak kang pula. Wara
pa gani magsukát napatay man si Tasing Aswang
tëngëd sa pulmonya kang mag-abot ang tag-ururan.
Nailo si Remedios kag nagrapta pa gid tapat ang mga
huringhuring nga tana rën ang nanubli kang pagka-
aswang kang ilóy. Hipës man lang gihapon si Reming.
Kag pag-abot kang Mayo, ang bulan kang mga bag-ong
yánggaw, dara ang binagtëng nagsakay sa bus pa-Iloilo.
Pareho kang anang nanay nga aswang, nakalab-ot
si Remedios sa Manila. Nangin labandera tana sa sangka
mansiyon sa Makati. Wara pa matuigi, nangalëyag kana
ang sangka guwardiya kang eksklusibo nga sabdibisyon.
Taas ang guwardya, matibsol ang mga abaga. Daw bulak
nga mga pula ang kasadya kang yëhëm na. Kag sa gahëd
kang washing machine nabatian ni Remedios ang
pagpanawag kang mga balëd kang Maybato. Tion rën
hambal na sa kaugalingën nga magpataban. Gindara na
ang guwardya nga Alog pauli sa andang baryo.
May baskëg nga bagyo nga nag-ági sa Panay.
May mga niyog nga nagkarabari, nagharapay
ang mga paray kag balay. Nagabusong si Remedios
nga nagaisarahanën nga nabilin sa balay
hay sa lawud si Alog nagtawas sa lantsa sa pagpangisda
sa kadagatan kang Palawan. Daragkël ang balëd,
daw simbahan. Nagligad ang sangka semana
wara angëd nakabalik ang lantsa. Hambal kang
Coastguard, sigurado naabutan kang bagyo kag nalunod.
Si Remedios, nahar-asan sa sobra nga kalisëd.
Umpisa kato, kaugalingën rën lamang gid
ang ginaestorya ni Remedios. Nagapakuribëng
sa anang balay nga nagahilay. Kon ano ka anyag
ang mga bulak nga pula kang bahël nga kahoy
sa anang lagwerta, amo man ka hayag ang kasëbë
kang anang dagway. Si Uwâ nga paramauy
nagataragsik ang laway sa pag-istorya nga tatlo
rën kuno ka tëngang-gabii nga nakita na si Remedios
nga nagatuwad nga hublas sa binit-baybay
kag nagtigbaylo sa itëm nga bangkilan nga baboy.
Kadya masami makita si Remedios nga nagaobra
sa taramnan—nagapanghilamon sa mga kahon
kon tagtaranëm, kag nagapang-aghaw kon tag-arani.
Hipësën man gihapon tana, hërëyaën bisan may
edad rën. Sa taramnan, tag-ururan man ukon tingadlaw,
damël ang meyk-up ni Remedios. Nag-umang kuno
ang bata kang aswang umpisa kang mabalo darwa
rën ka dekada ang nagligad. Kada sirëm saksi
ang mga taga-Maybato nga nagasindi kang kandila
sa ermita kag nagapangadi ang aswang nga buang.
-JOHN IREMIL E. TEODORO
[24 Oktubre 2015 Sabado
10:30 ng Rosario, Pasig]
Balay Sugidanun 