Kag Labaw sa Tanan, Gugma

May nasulat run ako para sa kadya nga Huwebes ugaring nakita ko ang petsa sa kalendaryo, ika-14 ka Pebrero gali. Ti ano gid haw? Ay ti, gugma e. Para sa kalabanan nga wara pa matubuan ka kibul ang anda’ng mga tagipusuon kag baratyagun, espesyal gid dya’ng Valentine’s Day para sa mga magkahagugma ukon nagapalanggaanay. Sa mga negosyante, ang kwarta kadya nga semana bukut timbulog kundi korte-tagipusuon kag duag-pula. Masaku kag maaka ang

baligyaanay ka mga rosas, diamante, tsokolate, higante nga teddy bear ukon ano pa dyan. Pati ang naandan natun nga korte-ariring nga donut ginpahilabtan, ginlain ang porma agud ipakita ang kasingkasing nga kapital sa negosyo kadya nga semana. Masubu nga ang mga okasyon pareho kadya nasandig sa materyal nga mga bagay, sa mga sarang mabaligya kag mabakal. Diin run ang matam-is nga mga linya: “as long as we have each other.” Amo gid dya ang linya ka akun bana kang naglipas nga tuig kang naghambal ako nga indi kami magbaklanay ka regalo. Sabat man tana nga OK gid ria, as long as we have each other. Ugaring abtik man dayon takun magbalus ka: ay maan, natak-an run takun ka each other lang nga r’a. Harakhak kami nga darwa kag todo pa gid liwan ang amun harakhak kang nakabaton ako ka sangka gamay nga box kang pahamot.

Gugma! Andut nga daw sa ginaituk, ginasibit ukon ginakumus gid gihapon ang atun pinsar kon atun dya pagahambalan? Ang pinakauna ko nga sinulat ginbalhag sa sangka women’s magazine kauna kang nagaumpisa pa lang ako sa kolehiyo. Wara ako ginbaydan ka magazine pero nalipay gid ako nga wara mabasura ang akun una nga pagtiraw padara ka akun sinulatan. Bugu man lang ang akun sinulat amo siguro nga bahul gid ang tsansa nga nasal-ut sa mga binit-binit ukon ginhimo nga filler. Nasulat sa Iningles, “When eyes meet eyes…”

I never thought that eyes could convey
What the heart feels much more than words can say;
But sometimes man is a fool,
He likes to hear everything as in a grammar school;
“I love you,” it sounds so empty and hollow,
But say it with expression and zest
And one would tell you that you jest;
But let the eyes meet eyes
And nature takes care of ensuing sighs.

Ay abaw, gugma! Mais-mais, corny man ukon passé run, ang pagsaulog ka Valentine’s Day padayon nga ginahimo sa bilog nga kalibutan.

Indi makaptan ang gugma ugaring kon ang gugma ang makaguraput sa atun baratyagun, angay lang kita ka uripun nga nakasalapu ka sangka gamhanan nga ama ukon amo. Sa mga bataun sa edad ukon sa pamatyag, ang paghigugmaanay angay ka sangka masakit nga ang masakitun wara’t gana nga mag-ayad. Ang kakunyag kang pagkitaay kag pag-imaway sangka mainit nga hilanat nga nagapasala-sala ka pamatyag. Ang pagbulagay ukon pagrayuanay nagadara kang karamig kag kakurum nga nagapakudug kang paminsarun.

Pero ang gugma bukun lang ti para sa mga naganobyohanay. Sa pagkaduro ka sahi kang gugma kag ayhan atun ria nasapwan ukon naagyan run sa atun pagpangabuhi. Ang gugma sarang ipautwas, ipabutyag kag sarang man iwaslik sa mga bagay nga wara nagabatyag. Nanarisari man ang kabaskug, kadalum ukon kahapaw kang atun ginabatyag suno sa atun ginapatungdan kang atun buut: gugma sa Makaako, gugma sa ginikanan, sa mga kabugtuan, sa atun banwa, sa atun obra, sa nagautod ka atun buhok, sa atun all-wheel drive nga sarakyan, sa atun peppermint-flavored nga kape, sa atun mga i-gadget, kag iban pa. Sa pagkaduro man ka mga binalaybay, sine, drama, nobela, kanta ang nahuman bangud sa gugma ugaring mas duro pa gid siguro ang nahuman bangud sa pagkadura na kadya.

Kang nagaeskwela ako sa kolehiyo, may nakita ako nga poster parte sa gugma. Nanamian gid ako ka mga tinaga pero bangud wara man ginbutang sa poster kag wara takun ka tuon ka bibliya, urihi ko run lang naman-an nga excerpt ukon tinipik gali sa Kapitolo Trese, halin sa nahauna nga sulat ni San Pablo sa mga taga-Corinto. Ginsaulo ko ang bilog nga Kapitolo Trese nga dya kauna para sa final exam ko sa klase namun sa Speech. Nabatian ko dya liwan nga barasahun sa simbahan kang mga darwa ka Domingo nga nagligad. Sa liwan, nabasa ko ang katanhaga, katahum ka mga tinaga. Wara ako makakita ka mayad nga bersyon sa atun hambal kag wara man ako ti tiempo ukon expertise sa paglubad ka balaan nga kasulatan sa Kinaray-a. Ang akun ginbutang rugya sa katapusan amo ang English version ka 1 Corinthians 13 nga akun ginsaulo kauna. Nakita ko liwan online (http://www.lightedway.org/love.html).

Kabay nga inyo man masapwan kag mabatyagan ang grasya kang paghigugma.

If I had the gift of being able to speak in other languages
without learning them, and could speak in every language
there is in all of heaven and earth, but didn’t
love others, I would only be making noise.

If I had the gift of prophecy and knew all
about what is going to happen in the future,
knew everything about everything, but didn’t
love others, what good would it do?

Even if I had the gift of faith so that I could
speak to a mountain and make it move,
I would still be worth nothing at all without love.

If I gave everything I have to poor people, and if
I were burned alive for preaching the Gospel
but didn’t love others, it would be of no value whatever.

Love is very patient and kind, never jealous or envious,
never boastful or proud, never haughty or selfish or rude.

Love does not demand its own way.
It is not irritable or touchy.
It does not hold grudges and will hardly even notice
when others do it wrong.
It is never glad about injustice,
but rejoices whenever the truth wins out.

If you love someone you will be loyal to them
no matter what the cost.
You will always believe in them, always expect the best of them
and always stand your ground in defending them.

All special gifts and powers from God will
someday come to an end, but love goes on forever.
Someday prophecy, and speaking in unknown languages,
and special knowledge- these gifts will disappear…

There are three things that remain-
faith, hope, and love- and the greatest of
these is love.