Gusto ko ang mga pelikula ni Ang Lee. Una ko tana nakilala sa Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000). Kang rugya run ako sa Manila, ginsagap ko kag ginlantaw ang mga nauna na nga pelikula parehas kang The Wedding Banquet (1993) kag Sense and Sensibility (1995). Ginlantaw ko sa sinehan anang Brokeback Mountain (2005) kag Lust, Caution (2007).
Amo nga eksayted gid ako sa Life of Pi ilabi na bangud na-nominate sa Oscars para sa Best Picture kag Best Director.
Pang-Best Picture gid man. 3D akon ginlantaw. Gabukas sa zoo nga negosyo ka pamilya kang bida, si Piscine Molitor “Pi” Patel nga ginaunlog ka anang mga klasmeyt, kag sa pamatin-an ko, “Pi-sing.” Interesado tana sa relihiyon. May sangka linya nga gusto ko: “Faith is a house with many rooms.” Kag sa kada halintang kuno, rugyan man ang pagduda. Hilig man tana magbasa, parehas kang The Strangers ni Albert Camus, sangka pilosopo. Sa mabugu nga istorya, aram si Pi.
Amo ra nga bukon katingalahan nga kang nalunod run ang barko, napatay anang pamilya, kag tana gilang nabilin sa baroto imaw ang mga hayop nanda hasta sa urihi si Richard Parker gilang, ang tigre, na-condition na dya para sa mutual understanding nanda paagto sa kaluwasan. We have to learn how to communicate, hambal na. Amo man kang pagrespeto kang lugar kang kada isara.
Ginapamatud-an kang pelikula ang pagkakinahanglan kang tawo kang imaw sa ana pagpanakayon, indi lamang para malingaw ang kaugalingon, kundi para may pokus kag pulos anang pagkabuhi, bangud kag tungod nagaulikid tana sa kamayad kang isara, bukun lang kang kaugalingon. Halimbawa sa pagsabat sa pareho nanda nga uhaw kag gutom ni Richard Parker.
Pag-surender, hambal pa ni Pi, sa eksena diin gina-atubang na ang liwan nga paghampas kang bahul nga balud, kang liwan nga kilat kag bagyo, kunsabagay napatay run anang pamilya, kag kon amo run dya ang kamatayon, gina-abi-abi na: “This is beautiful,” singgit na, “you have to see this, Richard Parker!”
Amo nga kang nagbulaganay sanda, daw ginbuno ang dughan ni Pi. Bangud hayop si Richard Parker, nagdiretso dya sulod sa talon, wara it bara-balikid, parehas kang ginlauman ni Pi. Unceremoniously. Amo nga nadumduman ni Pi, nga dapat ang tawo, naga-paalam. Nangusol tana nga wara maka-goodbye sa anang nobya sa India antes sanda maghalin nga magpamilya.
Bukon turn-off ang pamilosopo ni Pi, kag kon amo kang nobela kag pelikula, bangud na-dramatize dya sa mga kongkreto nga eksena. Daw sangka pinta sa screen ang dagat kag sanday Pi kag Richrad Parker sa pagbaylo-baylo kang kolor kang langit kag andang istura, sa pagrulumpat kang mga isda, sa pagwaswas kang balud, amo man sa mga eksena kang kakanay.
Sugidanunay ang teknik nga gingamit para magdalagan ang istorya: may pamilya run si Pi sa Canada kag bisita na ang sangka nobelista sa anang balay. Gina-istorya na dyang natabo kana: flashback.
Daw sa natak-an run takun sa amo dya nga teknik. Pero hay nagapabilin nga epektibo. Bukon boring bangud luwas sa cinematography, amazing ang pagdirek ni Ang Lee kang tawo kag hayop. Kag s’yempre, interesante ang istorya diin pareho nga bida ang tawo kag hayop, kag naga-explore ka andang relasyon bilang meditasyon sa pagpati kang tawo, kag indi pagpati, sa Diyos.
Sa urihi, tuod gid man bala nga may Diyos? Daw parehas lang dya kang pamangkot kang darwa ka Hapones nga imbestigador kay Pi kon tuod gid man bala anang istorya: andut nalunod ang barko kag nakaluwas tana? Bangud sa pagduda, naghimo ka isara pa ka istorya/bersyon si Pi. Sa diin ang gusto mo? Pamangkot na sa nobelista. S’yempre ang amazing, ang incredible nga istorya imaw ang tigre, sabat kang nobelista. Te, amo man kuno ria ang Diyos.
Bukon man dya bag-o dya nga ideya. Ginahungit pa kanatun (mas gusto ko gina-suggest lang), sa nobela man ukon sa dyang pelikula. Pero hay basi kon kis-a, nami man gid magpungko lang kag maglantaw kag magpahungit kang mga dapat dumdumon sa pagkabuhi, kang mga milagro.
Balay Sugidanun 