Gahëm kang Kuwarta ni John Iremil E. Teodoro

PIRME ko ginahambal sa mga estudyante ko nga kon magnobyo ukon mamana gani sanda kang manggaranën, dapat mamangkot anay sanda kon sa diin naghalin ang manggad kang andang nobyo ukon bana. Basi bala haw nga ang ipakaën kananda kag sa andang kabataan tinakawan. Biyahe man daad kamo nga biyahe abrod kag LV ang bag mo tinakawan man lang gali ang ginagasto ninyo.

Hay man gamhanan ang kuwarta. Ang laki nga rakë kuwarta bisan raw-ay daw nagaguwapo. Kag ang laki nga guwapo kon rakë kuwarta guwapo-guwapo rën gid. Wara it kadë sa pagpanag-iya kang rakë-rakë nga kuwarta. Ako gusto ko man magrakë kuwarta ko para mabakal ko ang tanan nga mga libro nga gusto ko kag daad indi kinahanglan nga mag-obra pa ako para mas rakë ako masulat. Kadë lamang ang duro nga kuwarta kon tinakawan dya.

Tëngëd gani gamhanan ang kuwarta bilib kita sa mga manggaranën. Wara rën kita nagapamangkot kon sa diin naghalin ang manggad nanda. Nanamian kita magpakig-abyan sa mga manggaranën. Sanda ang paborito natën nga imbitarën magninong kag magninang sa kasal kag bënyag. Sanda siyempre ang pinakanami pangasaw-ën kag paman-ën. Hambal gani nanda, kon mamana ukon mangasawa timo kang wara it kuwarta maturong mata mo. Kag nagalëpad kuno ang paghigugma sa bintana kon wara rën it barakal kang bëgas kag gatas.

Makasirigni dya nga pagpati. Pero amo dya ang ginapatihan kang kalabanan hay praktikal. Pakasal timo tëngëd lang sa paghigugma? Indi makaën ang pag-angga! Sikat ang dyang pagpati tëngëd gamhanan ang kuwarta.

Pira rën ka adlaw nga ginaestoryahan sa masmidya ang nahanëngëd sa mansiyon kag farm ni Philippine National Police Director General Alan Purisima kag ni Bise Presidente Jejomar Binay. Siyempre deny to death sanda nga bëkët dya nanda it tinakawan halin sa kaban kang pungsod.

Hambal ni Purisima, simple lang kuno ang balay na. Bëkët kuno it mansiyon. Pero may main house nga may apat ka kuwarto, may guest house, may balay kang mga guwardiya kag tinawo, may gazebo nga bahël, kag may swimming pool.

Nagamayan tana karia? Kag bakasyunan lang dya nanda ha. Bëët hambalën may balay pa gid tana. Ti, pira gid haw ang suweldo kang hepe kang pulisya kang pungsod? Daw bëdlay patihan nga halin lang dya sa kinitaan na.

Ang kampo ni Binay deny to death nga sa mga Binay ang 350 ektarya nga propiyedad sa Rosario, Cavite nga may erkon nga babuyan, may rantso, may hardin kang mga orkidyas nga imported, kag may mansiyon nga may English Garden. Kaburuang! Kadya lang nangin aktibo sa pagpainterbyu sa telebisyon si Senadora Nancy Binay para lang depensahan ang pamilya nanda sa mga akusasyon nga nanakaw sanda sa gobyerno. Rakë rën ang nag-aragi nga mga pungsodnon nga isyu nga hipës lang tana. Daw malipat kaw gani nga may senador gali nga Binay. Kundi kadya nagklaro kon andët nagsenadora tana—para proteksiyonan ang interes kang andang pamilya.

Makasirigni nga may mga tawo sa Filipinas nga may English Garden. Bisan manggaranën ikaw, sala sa Diyos nga may English Garden timo sa pungsod ta nga minilyon ka mga tawo ang wara it lupa kag balay. Kapin pa kon nagaambisyon kamo nga mangin First Family. Oh well, gina-deny gani nanday Binay nga anda ang dyang “Hacienda Binay” nga may kalapadën kang anёn ka Luneta.

Ibëtang ta abi nga wara nangumisyon ang mga Binay sa pagpatindëg kang Makati City Hall Building 2 nga ang balor sobra sa darwa ka bilyon (abaw, bëkën man lang it milyon!). Ibëtang ta nga bëkën gid man anda ang Hacienda Binay. Pero indi gihapon masarigan nga mangin presidente si Jejomar Binay.

The fact nga apat sa pamilya nanda ang sa poder kadya—bise presidente, senadora, kongresista, kag meyor—der is zamting very, very wrong. Ay, ka wrong gid!

Sëlnga ang mga Marcos—may senador, may gobernadora, kag may kongresista. Pareho lang gid ang hurmahan kang mga pamilya nga dya. Ginahimu parangabuhian ang politika. Anga kaw kon nagapati kaw nga gusto lang nanda magserbisyo sa mga Filipino. Amo dya ka përës ang gahëm kang kuwarta. Sëlnga man bala si Gloria kag ang mga Estrada.

Tëngëd sa gahëm kang kuwarta, rakë man gihapon bilib sa mga Marcos at Estrada amo ria nga nagadaëg pa sanda sa mga eleksiyon. Ang mga pareho kay Nancy Binay mangin senadora ayhan kon wara it kuwarta? Kuwarta lamang ang ginarespeto kang kalabanan kanatën.

May nagakuon nga ti nagapanakaw man ang tanan nga politiko. Ti ano kar-on, palampasën ta ang mga Binay pareho kang pagpalampas ta sa mga Marcos kag Estrada? Bisan sa diin anggulo sëlngën, sala ang pagpanakaw. Asta san-o indi dya mangin sakto. Mangin sakto lang dya kon nabaylo mo rën ang imong kalag sa gahëm kang kuwarta nga siyempre gahëm kang panulay.

Tanan kita kinahanglan mag-andam gid sa sulay kang gahëm nga dya.

[10 Oktubre 2014
Syudad Pasig]